พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ ๙ ทรงเป็นผู้มีคุณูปการอันใหญ่หลวงต่อพระพุทธศาสนา ดังนั้นมูลนิธิวัดไทยกุสินาราเฉลิมราชย์-อินเดีย ได้รับพระมหากรุณาธิคุณพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ดำเนินการจัดสร้างพระบรมรูป โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙
การจัดสร้างพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในครั้งนี้ นับเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ เนื่องจากไม่เคยมีพระบรมราชานุญาตให้สร้างพระบรมรูปที่มีขนาดใหญ่เท่าพระองค์จริงมาก่อน พระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีน้ำหนักประมาณ 1 ตัน (๑,๐๐๐ กิโลกรัม)
ฉลองพระองค์ชุดจอมทัพไทย หล่อด้วยบรอนซ์ผสมทอง ขนาดความสูง ๒.๓๐ เมตร ออกแบบพร้อมได้รับการตรวจสอบจากสำนักช่างสิบหมู่ กรมศิลปากร ปรับแต่งโดย นายนนทิวรรธน์ จันทนะผะลิน ศิลปินแห่งชาติสาขาทัศนศิลป์ (วิจิตรศิลป์)
โดย นายเครน กุญชศิลป์ เป็นประติมากรผู้ปั้นต้นแบบนี้ ใช้เวลาจัดทำต้นแบบ ๒ ปี ณ พระอุโบสถวัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ (ท่าพระจันทร์) ในงานสมโภชพระบรมรูป ก่อนอัญเชิญประดิษฐาน ที่ประเทศอินเดีย
พระบรมรูปในหลวงนี้จะถูกนำไปประดิษฐาน ณ อาคารประดิษฐาน รูปแบบไทยผสมอินเดีย ออกแบบโดย อ.วนิดา พึ่งสุนทร ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (สถาปัตยกรรมแบบประเพณี) ที่วัดไทยกุสินาราเฉลิมราชย์ ประเทศอินเดีย
อาคารประดิษฐานพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ร.๙ เป็นแบบผสมไทยและอินเดีย เคียงคู่กับเจดีย์พระมหาธาตุเฉลิมราชย์ศรัทธา ซึ่งจะมีพระบรมสารีริกธาตุ และเส้นพระเจ้า (เส้นพระเจ้า หมายถึง เส้นผมของพระมหากษัตริย์)
ประดิษฐานอยู่ อาคารประดิษฐานพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีนางวนิดา พึ่งสุนทร ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปสถาปัตยกรรม (แบบประเพณี) ปี พ.ศ.๒๖๔๖ เป็นผู้ออกแบบ
ภายในอาคารประดิษฐานพระบรมรูปฯ ภาพวาดจิตรกรรมภายใต้อาคารประดิษฐานจะเป็นโดมกลีบมะเฟืองหินอ่อน เป็นภาพฉัตรเก้าชั้น มีพระปรมาภิไธยย่อ ภปร ลอยเด่นอยู่เหนือฉัตร ประกอบตราสัญลักษณ์สำคัญบริเวณคอสองหรือตอนบนของผนังอาคารบริเวณใต้โดม
ได้แก่ พระราชลัญจกร, เครื่องราชกกุธภัณฑ์, ครุฑพ่าห์ และพระเศวตอดุลยเดชพาหนฯ ช้างเผือกประจำรัชกาล วางอยู่ในตำแหน่งทิศทั้งสี่ ประกอบกับลายพรรณพฤกษา โดยการออกแบบสถาปัตย กรรมและรายละเอียดต่าง ๆ ได้นำทูลเกล้าฯ ถวายเพื่อมีพระบรมราชวินิจฉัยในทุกขั้นตอน
สำหรับวัดไทยกุสินาราเฉลิมราชย์ เป็นวัดที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานชื่อให้ หมายถึง วัดที่ชาวไทยสร้างขึ้นเพื่อเฉลิมฉลองการครองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี ตั้งอยู่ที่เมืองกุสินารา รัฐอุตตรประเทศ สาธารณรัฐอินเดีย เป็นสังเวชนียสถานที่ดับขันธ์ปรินิพพานของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
เป็นสถานที่ที่มีความสำคัญและเหมาะสมที่จะอัญเชิญพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ร.๙ ไปประดิษฐานยังสถานที่แห่งนี้ ที่พระอุโบสถวัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ ราชวรมหาวิหาร (ท่าพระจันทร์) มีการสวดสมโภชพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙ โดยมีพระผู้ใหญ่จากทั่วประเทศ ๘๔ รูป ร่วมสวดเจริญพระพุทธมนต์ในครั้งนี้
การจัดสร้างและเททองหล่อพระบรมรูป องค์รัชกาลที่ ๙ นั้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติที่พระองค์ทรงอุปถัมภ์และมีคุณูปการล้นหลามต่อศาสนา จึงได้ร่วมกันดำเนินการถวายในหลวง เพื่อให้ทรงมีพระชนมายุยิ่งยืนนาน และให้ทรงอยู่คู่กับพระพุทธศาสนา
และยังกล่าวว่า การพระราชทานเส้นพระเจ้า เสมือนพระองค์ถวายสาธารณูปถัมภ์แก่พระพุทธศาสนา โดยมีพระพุทธเจ้าเป็นที่พึ่งอันประเสริฐ นับเป็นเหตุการณ์สำคัญที่เต็มไปด้วยความเป็นมงคล
แหล่งที่มา : ปิดทอง ที่หลังองค์พระปฏิมา / สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ
เรียบเรียงโดย ยิ้มสยาม
